Complete uitleg Wet Kwaliteitsborging | WKB

De nieuwe datum voor de Wet kwalteitsborging voor het bouwen (Wkb) gaat stapsgewijs in per 1 januari 2024. Met deze nieuwe wet wil de overheid de kwaliteit van de uitgevoerde werkzaamheden verbeteren en de afspraken die zijn gemaakt tussen de opdrachtgever en werk uitvoerende beschermen. De wet Wkb geldt voor verschillende bouwwerken en bedrijven in de bouw. 

Je hebt al met de Wkb te maken bij het afhangen van een deur tot aan het bouwen van een villa. De Wet kwaliteitsborging is een mooie kans om het communicatieproces binnen jouw bedrijf te digitaliseren en de kwaliteit van het werk direct te verhogen.

Wat is de Wet kwaliteitsborging WkB?
De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen wordt ingevoerd voor het bewaken van de kwaliteit van bouwwerken. Hierbij wordt gecontroleerd of het ontwerp en uitvoering van het bouwwerk voldoen aan de voorschriften van het bouwbesluit. Ook wordt de aansprakelijkheid van aannemers ten opzichte van particuliere en professionele opdrachtgevers uitgebreid..

Voorheen toetste de gemeente bouwplannen vooraf en zag toe op de uitvoering volgens de verleende vergunning. Met de Wet kwaliteitsborging dragen partijen in de bouw zelf zorg voor het voldoen aan de voorschriften. Bij vergunningsplichtige bouwwerken komt er een kwaliteitsborger aan te pas

Doel Wkb
Het doel van de Wkb is dat er minder gebreken of bouwfouten zullen voorkomen bij bouwprojecten als nieuwbouw en verbouw. Voorbeelden van gebreken zijn bijvoorbeeld: constructiefouten, onvoldoende isolatie, brandonveilige situaties of een slecht functionerende ventilatie. Daarnaast is het doel dat bouwbedrijven minder kosten maken voor het herstellen van bouwfouten. Door de Wkb wordt tot slot het werk van onafhankelijke kwaliteitscontroleurs makkelijker en sneller gemaakt, omdat bouwers zelf al veel gecontroleerd hebben. 

Wet kwaliteitsborging voor het bouwen
Door de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen zullen er verschillende dingen veranderen. De belangrijkste veranderingen zijn als volgt:

1) De aannemer is verantwoordelijk voor de gevolgen van alle gebreken in de bouw die hij zelf veroorzaakt heeft. Als er gebreken zijn, dan kan de klant de aannemer dwingen om de fouten te repareren. Ook als de klant deze fouten pas na oplevering ontdekt.
2) Onafhankelijke kwaliteitscontroleurs zullen controleren of een gebouw voldoet aan de wettelijke technische eisen. Dit doen zij tijdens het ontwerp en op de bouwplaats. De controleurs worden ook wel kwaliteitsborgers genoemd. 
3) Klanten kunnen, net als in de huidige situatie, 5% van het bouw bedrag (aanneemsom) parkeren bij de notaris. Nu gaat dit bedrag automatisch naar de aannemer als het gebouw klaar is. Vanaf 1 januari 2024 keert de notaris het geld aan de aannemer uit, wanneer de klant aangeeft dat alle gebreken zijn verholpen.
4) De aannemer moet de klant met de Wet kwaliteitsborging laten weten of en hoe hij zich heeft verzekerd tegen faillissement en risico’s op schade en gebreken. 
5) Wanneer de kwaliteitsborger of de gemeente een probleem ziet, kan de gemeente de bouw stilleggen.

Opleverdossier Wet kwaliteitsborging
Op 1 januari 2024 treedt de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen stapsgewijs in werking. De nieuwe bouwwet moet zorgen voor meer bouwkwaliteit. Aannemers moeten hun opdrachtgevers, met name particuliere opdrachtgevers, beter informeren over wat zij hebben gebouwd door middel van het consumenten opleverdossier.

Dit opleverdossier Wet kwaliteitsborging bevat gegevens en bescheiden die volledig inzicht geven in de nakoming van de overeenkomst door de aannemer en de uitgevoerde werkzaamheden. Daarbij verplicht de nieuwe wet de aannemer om bij de gereedmelding voor de oplevering een opleverdossier te verstrekken met gegevens en bescheiden die zijn opdrachtgever volledig inzicht geven in de nakoming van de overeenkomst. De punten die in ieder geval opgeleverd moeten worden zijn: 

1) Bewijs dat werkzaamheden daadwerkelijk zijn uitgevoerd. Denk aan foto’s voor, tijdens en na uitvoering van werkzaamheden.
2) Bewijs welke materialen zijn gebruikt inclusief tekst en uitleg hoe deze verwerkt zijn. Refereer naar verwerkingsvoorschriften.
3) Alle wijzigingen ten opzichte van de getekende overeenkomst (meer of minderwerk) moeten schriftelijk zijn vastgelegd en zijn (indien van toepassing) af te lezen van revisietekeningen. 
4) Tekeningen en berekeningen die horen bij het tot stand gebrachte bouwwerk en de bijbehorende installaties. Daarbij dient een beschrijving geleverd te worden van de toegepaste materialen en installaties, evenals gebruiksfuncties van het bouwwerk.
5)Gegevens en bescheiden die nodig zijn voor het gebruik en onderhoud van het bouwwerk.

Wet kwaliteitsborging andere beroepen
De Wet kwaliteitsborging betekent voor kleinere bedrijven precies hetzelfde als voor grote bedrijven: je aansprakelijkheid wordt groter en je moet aan je opdrachtgever bij oplevering een dossier kunnen overhandigen. Werk je veel aan monumenten dan moet dit ook. Voor monumenten is er wel een uitzondering. Monumenten vallen namelijk buiten het stelsel van private borging. Met andere woorden: bij werk aan monumenten toetst nog steeds de gemeente de plannen en controleert de gemeente of wordt voldaan aan de regelgeving. 

Naast bedrijven in de bouw dienen met de nieuwe wet ook andere bedrijven te kunnen aantonen dat je hebt opgeleverd wat er is afgesproken. Zo geldt de Wkb ook voor bijvoorbeeld schilders.

Proefprojecten
In de periode tot invoering van Wet kwaliteitsborging voor het bouwen werken diverse partijen aan proefprojecten met kwaliteitsborging. De proefprojecten hebben als doel ervaring opdoen met instrumenten voor kwaliteitsborging en samenwerking tussen verschillende partijen.

Bij een proefproject wordt er nu al gewerkt volgens de regels van de nieuwe Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. Dit houdt onder meer in dat er geen preventieve toets is of het gebouw voldoet aan de bouwtechnische eisen, maar dat er wel vooraf een risicobeoordeling plaatsvindt.

Een voorbeeld van een proefproject is de bouw van het grachtenhuis in de gemeente Delft. 

Omgevingswet
De regels van de Wet kwaliteitsborging zullen worden overgenomen in een AMvB onder de Omgevingswet. De omgevingswet is het ‘besluit bouwwerken leefomgeving’ (Bbl), dit is de opvolger van het Bouwbesluit 2012.

Onder de Omgevingswet vallen er 2 punten onder de huidige omgevingsvergunning voor het bouwen: ruimtelijk regels (omgevingsplan activiteit) en technische regels (bouwactiviteit). De ruimtelijke regels en de regels voor welstand worden vastgelegd in het omgevingsplan. Gemeenten bepalen straks zelf waaraan bouwwerken op het ruimtelijke vlak moeten voldoen en of er een vergunning voor een omgevingsplan activiteit nodig is. 

De regels voor de bouwactiviteit en of er een vergunning nodig is liggen vast in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). In onderstaande afbeelding is te zien hoe de de omgevingswet in verband staat met de aanpassing in het burgerlijk wetboek.